ArticleOriginal scientific text

Title

Dywersyfikacja form zatrudnienia a nierówności społeczne

Authors 1

Affiliations

  1. Katedra Zarządzania Organizacjami Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Abstract

Różnorodność form zatrudnienia – forma typowa oraz liczne formy elastyczne – stosowanych przez współczesne organizacje prowadzi do segmentacji zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego rynku pracy. Na rynku wewnętrznym wyróżnia się w związku z tym trzy grupy pracobiorców, tj.: pracowników stałych (w tym trzon zatrudnienia), pracowników peryferyjnych oraz współpracowników zewnętrznych. Grupy te różnią się między sobą statusem prawnym zatrudnienia oraz charakterem i siłą powiązań pracowników z organizacją, co w konsekwencji generuje różnice pomiędzy wskazanymi grupami pracowników przede wszystkim w zakresie dostępności do stabilnego zatrudnienia, wyższych wynagrodzeń, premii, nagród, szkoleń pracowniczych, awansu zawodowego, stanowisk kierowniczych, płatnych urlopów wypoczynkowych, macierzyń-skich, wychowawczych, płatnych zwolnień lekarskich. Natomiast na zewnętrznym rynku pracy, zgodnie z koncepcją dualnego rynku pracy, wyodrębnia się segment pierwotny oraz wtórny. Z tym pierwszym identyfikowane są „dobre” miejsca pracy, a z tym drugim – „złe” miejsca pracy. Cechą „dobrych” miejsc pracy jest stabilność zatrudnienia, ochrona prawna pracownika, wyższe wynagrodzenia, możliwość rozwoju i awansu. W przeciwieństwie do nich, „złe” miejsca pracy tych atrybutów nie posiadają. W rezultacie segmentacja zewnętrznego rynku pracy generuje nierówności w zakresie dostępu m.in. do: pierwotnego rynku pracy, awansu społecznego i ekonomicznego, bezpieczeństwa socjalnego, infrastruktury społecznej, kredytów bankowych, czy dóbr kultury. Nawiązując do definicji nierówności społecznych, zgodnie z którą przynależność do określonej grupy – w analizowanym przypadku grupy pracowników identyfikowanej na wewnętrznym i zewnętrznym rynku pracy – determinuje nierówny dostęp do cenionych społecznie dóbr i wartości, można stwierdzić, że wyodrębnione ze względu na formę zatrudnienia grupy pracownicze mają ograniczony dostęp do określonych dóbr, co świadczy o występowaniu nierówności w obszarze zatrudnienia.

Keywords

zatrudnienie, elastyczne formy zatrudnienia, wewnętrzny rynek pracy, zewnętrzny rynek pracy, nierówności społeczne

Bibliography

  1. Andersen T.M., 2012, A Flexicurity Labour Market in the Great Recession: The Case of Denmark, “De Economist”, Vol. 160, Issue 2.
  2. Atkinson J., 1984, Manpower Strategies for Flexible Organisation, “Personnel Management”, Vol. 16.
  3. Cörvers F., Euwals R., de Grip A., 2012, Flexibility of the Labour Market, “De Economist”, Vol. 160, Issue 2.
  4. Flaschel P., Greiner A., Luchtenberg S., 2012, Labor Market Institutions and the Role of Elites in Flexicurity Societies, “Review of Political Economy”, Vol. 24, No. 1.
  5. Gableta M., 2003, Człowiek i praca w zmieniającym się przedsiębiorstwie, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław.
  6. Gallagher D.G, Connelly C.E, 2008, Nonstandard Work Arrangements: Meaning, Evidence and Theoretical Perspectives [w:] The SAGE Handbook of Organizational Behavior. Volume I. Micro Approaches, red. J. Barling, C.L. Cooper, SAGE, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore.
  7. Gazon J., 2008, Ani bezrobocie, ani opieka społeczna. Od wyboru etycznego do ekonomicznej realizacji, WN PWN, Warszawa.
  8. Ghosh D., Willinger G.L., Ghosh S., 2009, A firm’s external environment and the hiring of a nonstandard workforce: implications for organisations, “Human Resource Management Journal”, Vol. 19, No. 4.
  9. Giermanowska E., 2013, Ryzyko elastyczności czy elastyczność ryzyka. Instytucjonalna analiza kontraktów zatrudnienia, Wyd. UW, Warszawa.
  10. Iancu A., Popescu L.F., Popescu V., 2011, The Economic Effectiveness of the Flexicurity Policy in the EU, “Economics, Management, and Financial Markets”, Vol. 6(2).
  11. Król M., 2014, Elastyczność zatrudnienia w organizacji, Wyd. CeDeWu, Warszawa.
  12. Kryńska E., 2001, Dylematy polskiego rynku pracy, IPiSS, Warszawa.
  13. Kryńska E., 2000, Mobilność zasobów pracy w wybranych teoriach rynku pracy [w:] Mobilność zasobów pracy. Analiza i metody stymulacji, red. E. Kryńska, IPiSS, Warszawa.
  14. Kryńska E., 1996, Segmentacja rynku pracy. Podstawy teoretyczne i analiza statystyczna, Wyd. UŁ, Łódź.
  15. Myjak T., 2011, Wpływ formy zatrudnienia na zachowania organizacyjne, Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
  16. Pawlak Z., 2011, Zarządzanie zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie, Wyd. Poltext, Warszawa.
  17. Rysz-Kowalczyk B. (red), 2001, Leksykon polityki społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
  18. Standing G., 2011, The Precariat: The New Dangerous Class, Bloomsbury Academic, London–New York.
  19. Sztompka P., 2003, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wyd. Znak, Kraków.
  20. Szylko-Skoczny M., 2004, Polityka społeczna wobec bezrobocia w Trzeciej Rzeczypospolitej. IPS UW, Warszawa.
  21. Szylko-Skoczny M., 2007, Problemy społeczne w sferze pracy [w:] Polityka społeczna, red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, WN PWN, Warszawa.
  22. Twiname L.J., Humphries M., Kearins K., 2006, Flexibility on whose terms?, “Journal of Organizational Change Management”, Vol. 19, No. 3.
  23. Ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. z 2003 r., nr 166, poz. 1608 z późn. zm.).
Pages:
367-377
Main language of publication
Polish
Published
2015