ArticleOriginal scientific text
Title
Dywersyfikacja form zatrudnienia a nierówności społeczne
Authors 1
Affiliations
- Katedra Zarządzania Organizacjami Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Abstract
Różnorodność form zatrudnienia – forma typowa oraz liczne formy elastyczne – stosowanych przez współczesne organizacje prowadzi do segmentacji zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego rynku pracy. Na rynku wewnętrznym wyróżnia się w związku z tym trzy grupy pracobiorców, tj.: pracowników stałych (w tym trzon zatrudnienia), pracowników peryferyjnych oraz współpracowników zewnętrznych. Grupy te różnią się między sobą statusem prawnym zatrudnienia oraz charakterem i siłą powiązań pracowników z organizacją, co w konsekwencji generuje różnice pomiędzy wskazanymi grupami pracowników przede wszystkim w zakresie dostępności do stabilnego zatrudnienia, wyższych wynagrodzeń, premii, nagród, szkoleń pracowniczych, awansu zawodowego, stanowisk kierowniczych, płatnych urlopów wypoczynkowych, macierzyń-skich, wychowawczych, płatnych zwolnień lekarskich. Natomiast na zewnętrznym rynku pracy, zgodnie z koncepcją dualnego rynku pracy, wyodrębnia się segment pierwotny oraz wtórny. Z tym pierwszym identyfikowane są „dobre” miejsca pracy, a z tym drugim – „złe” miejsca pracy. Cechą „dobrych” miejsc pracy jest stabilność zatrudnienia, ochrona prawna pracownika, wyższe wynagrodzenia, możliwość rozwoju i awansu. W przeciwieństwie do nich, „złe” miejsca pracy tych atrybutów nie posiadają. W rezultacie segmentacja zewnętrznego rynku pracy generuje nierówności w zakresie dostępu m.in. do: pierwotnego rynku pracy, awansu społecznego i ekonomicznego, bezpieczeństwa socjalnego, infrastruktury społecznej, kredytów bankowych, czy dóbr kultury. Nawiązując do definicji nierówności społecznych, zgodnie z którą przynależność do określonej grupy – w analizowanym przypadku grupy pracowników identyfikowanej na wewnętrznym i zewnętrznym rynku pracy – determinuje nierówny dostęp do cenionych społecznie dóbr i wartości, można stwierdzić, że wyodrębnione ze względu na formę zatrudnienia grupy pracownicze mają ograniczony dostęp do określonych dóbr, co świadczy o występowaniu nierówności w obszarze zatrudnienia.
Keywords
zatrudnienie, elastyczne formy zatrudnienia, wewnętrzny rynek pracy, zewnętrzny rynek pracy, nierówności społeczne
Bibliography
- Andersen T.M., 2012, A Flexicurity Labour Market in the Great Recession: The Case of Denmark, “De Economist”, Vol. 160, Issue 2.
- Atkinson J., 1984, Manpower Strategies for Flexible Organisation, “Personnel Management”, Vol. 16.
- Cörvers F., Euwals R., de Grip A., 2012, Flexibility of the Labour Market, “De Economist”, Vol. 160, Issue 2.
- Flaschel P., Greiner A., Luchtenberg S., 2012, Labor Market Institutions and the Role of Elites in Flexicurity Societies, “Review of Political Economy”, Vol. 24, No. 1.
- Gableta M., 2003, Człowiek i praca w zmieniającym się przedsiębiorstwie, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław.
- Gallagher D.G, Connelly C.E, 2008, Nonstandard Work Arrangements: Meaning, Evidence and Theoretical Perspectives [w:] The SAGE Handbook of Organizational Behavior. Volume I. Micro Approaches, red. J. Barling, C.L. Cooper, SAGE, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore.
- Gazon J., 2008, Ani bezrobocie, ani opieka społeczna. Od wyboru etycznego do ekonomicznej realizacji, WN PWN, Warszawa.
- Ghosh D., Willinger G.L., Ghosh S., 2009, A firm’s external environment and the hiring of a nonstandard workforce: implications for organisations, “Human Resource Management Journal”, Vol. 19, No. 4.
- Giermanowska E., 2013, Ryzyko elastyczności czy elastyczność ryzyka. Instytucjonalna analiza kontraktów zatrudnienia, Wyd. UW, Warszawa.
- Iancu A., Popescu L.F., Popescu V., 2011, The Economic Effectiveness of the Flexicurity Policy in the EU, “Economics, Management, and Financial Markets”, Vol. 6(2).
- Król M., 2014, Elastyczność zatrudnienia w organizacji, Wyd. CeDeWu, Warszawa.
- Kryńska E., 2001, Dylematy polskiego rynku pracy, IPiSS, Warszawa.
- Kryńska E., 2000, Mobilność zasobów pracy w wybranych teoriach rynku pracy [w:] Mobilność zasobów pracy. Analiza i metody stymulacji, red. E. Kryńska, IPiSS, Warszawa.
- Kryńska E., 1996, Segmentacja rynku pracy. Podstawy teoretyczne i analiza statystyczna, Wyd. UŁ, Łódź.
- Myjak T., 2011, Wpływ formy zatrudnienia na zachowania organizacyjne, Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
- Pawlak Z., 2011, Zarządzanie zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie, Wyd. Poltext, Warszawa.
- Rysz-Kowalczyk B. (red), 2001, Leksykon polityki społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
- Standing G., 2011, The Precariat: The New Dangerous Class, Bloomsbury Academic, London–New York.
- Sztompka P., 2003, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wyd. Znak, Kraków.
- Szylko-Skoczny M., 2004, Polityka społeczna wobec bezrobocia w Trzeciej Rzeczypospolitej. IPS UW, Warszawa.
- Szylko-Skoczny M., 2007, Problemy społeczne w sferze pracy [w:] Polityka społeczna, red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, WN PWN, Warszawa.
- Twiname L.J., Humphries M., Kearins K., 2006, Flexibility on whose terms?, “Journal of Organizational Change Management”, Vol. 19, No. 3.
- Ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. z 2003 r., nr 166, poz. 1608 z późn. zm.).