ArticleOriginal scientific text
Title
Dyskryminacja pozytywna osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy
Authors
Abstract
Artykuł ma na celu ukazanie różnych aspektów realizacji koncepcji dyskryminacji pozytywnej osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy. Poddano w nim weryfikacji następującą hipotezę badawczą: dyskryminacja pozytywna osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy przynosi nie tylko korzyści dla nich samych, jak i całego społeczeństwa. W artykule zdefiniowano pojęcia: dyskryminacji pozytywnej oraz akcji afirmatywnej. Następnie wyjaśniono znaczenie pojęcia niepełnosprawności od strony prawnej. Zaprezentowano przykłady rozwiązań wpisujących się w koncepcję dyskryminacji pozytywnej osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań przyjętych w Polsce. Następnie wykazano korzyści, jakie przynosi realizacja tej koncepcji. W ostatniej części artykułu wskazano na zagrożenia, jakie niesie nieprawidłowo wdrażana koncepcja dyskryminacji pozytywnej.
Keywords
niepełnosprawność, osoby z niepełnosprawnościami, dyskryminacja pozytywna, akcja afirmatywne, polityka rynku pracy wobec osób z niepełnosprawnościami
Bibliography
- Becker-Pestka, D. (2012). Aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych – problemy i wyzwania. Colloquum Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 4, 29–50.
- Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych (2018, 23 stycznia). Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego (PJM). Pobrano z lokalizacji: http://www.niepelnosprawni.gov.pl/index.php?c=article&id=2&print=1 [dostęp: 22.04.2021].
- Bossuyt, M. (2002). Prevention of discrimination. The concept and practice of affirmative action. Commission of Human Rights, Economic and Social Council, E/CN.4/Sub.2/2002/21.
- Czyrka, K. (2019). Specyfika gospodarowania kapitałem ludzkim osób z niepełnosprawnościami w Polsce – perspektywa przedsiębiorstw otwartego rynku pracy. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
- Dziewanowska, M. (2014). Dyskryminacja a przepisy prawne. Otwock: Ośrodek Rozwoju i Edukacji.
- Fullinwider, R. (2018). Affirmative action. Stanford Encyclopedia of Philosophy. Pobrano z lokalizacji: https://plato.stanford.edu/entries/affirmative-action/# [dostęp: 15.04.2020].
- Gantowicz, E. (2018). Zasada pozytywnej dyskryminacji mniejszości narodowych w ujęciu teoretycznym i praktyce ustrojowej. Horyzonty Polityki, 9, 28, 11–27.
- Główny Urząd Statystyczny (2019). Osoby niepełnosprawne w 2019 r. Kraków.
- Grind, K., MacMillan, D. (2018, 1 March). YouTube Hiring for Some Positions Excluded White and Asian Men, Lawsuit Says. The Wall Street Journal. Pobrano z lokalizacji: https://www.wsj.com/articles/youtube-hiring-for-some-positions-excluded-white-and-asian-males-lawsuit-says-1519948013 [dostęp: 22.04.2021].
- GUS (2019). Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu grudnia 2019 r. Pobrano z lokalizacji: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/bezrobotni-zarejestrowani-i-stopa-bezrobocia-stan-w-koncu-grudnia-2019-r-,2,89.html [dostęp: 25.04.2021].
- Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (2012). OJ C 326, 26.10.2012, s. 391–407.
- Kodeks Pracy (1974). Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 tj. Dz.U. 2018 poz. 917, art. 1517.
- Kirenko, J., Sarzyńska, E. (2010). Bezrobocie Niepełnosprawność Potrzeby. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. nr 78 poz. 483, z 2001 r. nr 28 poz. 319, z 2006 r. nr 200 poz. 1471, z 2009 r., nr 114 poz. 946.)
- Maciuszak, T. (2017, 7 września), Kandydaci na studia mają tyle samo punktów, UMCS przyjmie kobietę. Jak się tłumaczy? Pobrano z lokalizacji: https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/kandydaci-na-studia-maja-tyle-samo-punktow-umcs-przyjmie-kobiete-jak-tlumaczy-sie-uczelnia,n,1000205192.html [dostęp: 25.04.2021].
- Michalik, K. (2005). Stosowanie nagród i kar w organizacji. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, 7, 73–86.
- Międzynarodowa Organizacja Pracy (1958). Konwencja Nr 111 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu. Genewa, 1958, 25 Maja.
- Nicińska, M. (2009). Pracodawcy o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Jak jest? Co można zmienić? Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
- Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej (2015) z dnia 11 czerwca 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Warszawa, dnia 30 czerwca 2015 r. Poz. 926.
- Olmińska, A. (2017). Dyskryminacja jako przykład nierównego traktowania pracownika. Roczniki Administracji i Prawa, XVII, 337–352.
- Organizacja Narodów Zjednoczonych (2006). Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. Nowy Jork.
- Orzeczenie Sądu Najwyższego, wyrok z dnia 29 czerwca 2005 r. II PK 339/04, s. 1.
- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (b.d.). Wysokość dofinansowania. Pobrano z lokalizacji: https://www.pfron.org.pl/pracodawcy/dofinansowanie-wynagrodzen/wysokosc-dofinansowania-do-wynagrodzen-pracownikow-niepelnosprawnych/ [dostęp: 20.04.2021].
- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (2017, 24 maja). JUNIOR – program aktywizacji zawodowej absolwentów niepełnosprawnych. Pobrano z lokalizacji: https://www.pfron.org.pl/o-funduszu/programy-i-zadania-pfron/programy-ktorych-reali/junior/ [dostęp: 22.04.2021].
- Paszkowicz, M., Garbat, M. (red.) (2015). Osoby z niepełnosprawnościami na współczesnym rynku pracy: ku pełnemu uczestnictwu w rynku pracy. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
- Portal Funduszy Europejskich (b.d.). Przeczytaj o Europejskim Funduszu Społecznym. Pobrano z lokalizacji: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/europejski-fundusz-spoleczny/przeczytaj-o-europejskim-funduszu-spolecznym/ [dostęp: 20.04.2021].
- Pracownik Ochrony z Orzeczeniem (b.d.). Pobrano z lokalizacji: https://pl.indeed.com/Praca-Pracownik-Ochrony-Z-Orzeczeniem [dostęp: 22.04.2021].
- Ristov, I., Stanojowska, A. (2014). Positive discrimination of the minority in the Republic of Macedonia and the causing of direct discrimination of minority, resulting with forcing and producing of unprofessional and bad quality public administration. Horizons, 16(10), 17–28.
- Sabbagh, D. (2011). Affirmative action: the U.S. experience in Comparative Perspective. Deadalus, 140, 2, 109–120.
- Strmiska-Mietlińska, A. (2015). Zatrudnienie. Niezdolność do pracy. Niepełnosprawność. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
- Ślężak, M. (2003). Co afirmuje akcja afirmatywna? Świat Idei i Polityki, 3, 89–106.
- Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (1997) z dnia 1 sierpnia 1997 r. – Karta Praw Osób Niepełnosprawnych.
- Urbańska, M. (2009). Szanse kobiet na rynku pracy. Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne, 16/2, 227–238.
- Ustawa (1997) z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r., poz. 573).
- World Health Organization (1980). International Classification of Impairments, Disabilities, and Handicaps. Genewa.
- Woynarowska, A. (2010). Niepełnosprawność intelektualna w publicznym i prywatnym dyskursie. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
- Zając, M. (2016). Zarządzenie kosztami w sytuacji zatrudniania osób niepełnosprawnych w sektorze prywatnym. Studia Ekonomiczne, 300, 263–271.
- Zatrudnienie osób niepełnosprawnych (b.d.). Pobrano z lokalizacji: https://www.pfron.org.pl/fileadmin/files/p/449_pfron_insert.pdf [dostęp: 25.04.2021].
Pages:
209-226
Main language of publication
Polish
Published
2021
Published online
2022-05-09
Peer-reviewed publication
Social sciences